Batı Balkanlar ve Türkiye’de reformlara ilişkin yıllık değerlendirmeler ve tavsiyeler
Güven veren bir genişleme politikasının Avrupa’nın bütününde barış, istikrar, güvenlik ve ekonomik büyümeye yapılan jeostratejik bir yatırım olduğunu teyit eden Komisyon, bugün Batı Balkan ortakları ve Türkiye’de reformların hayata geçirilmesine ilişkin yıllık değerlendirmesini ve bu ülkelerde atılabilecek müteakip adımlara dair tavsiyelerini kabul etti.
Batı Balkanlar
Batı Balkanlara yönelik güçlü ve güvenbir AB perspektifi bölgede dönüşümün teşvik edilmesi, uzlaşmanın pekiştirilmesi ve istikrarın yayılması, ayrıca AB değer, norm ve standartlarının desteklenmesi bakımından hayati önem taşımaya devam etmektedir. Komisyon’un Şubat 2018 tarihli Batı Balkanlar Stratejisi, AB ve Üye Devletlerinin diyaloğu yenilemelerini sağlamış ve bölgeye genel olarak yeni bir ivme kazandırmıştır. Aradan bir yıl geçtikten sonra, reformların genel olarak seyri farklılık arz etse de, ortak ülkeler somut ilerleme kaydetmiş ve Avrupa perspektifine bağlılıklarını ortaya koymuşlardır.
Arnavutluk ve Kuzey Makedonya bu fırsatı değerlendirerek, başta Konsey’in Haziran 2018’de önemli olarak tespit ettiği alanlarda olmak üzere, reformlarda ilerleme kaydetmişlerdir. Gerçekleşen kayda değer ilerlemeyi ve ilgili koşulların karşılanmasını dikkate alan Komisyon, bugün Konsey’in artık Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile katılım müzakerelerini başlatması tavsiyesinde bulunmuştur.
Avrupa Birliğinin Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi/Komisyon Başkan Yardımcısı Federica Mogherini konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Batı Balkanlar Avrupa’dır ve AB’nin geleceğinin, daha güçlü, istikrarlı ve birleşmiş bir Avrupa Birliği’nin, bir parçası olacaktır. Geçtiğimiz yıl içerisinde bölgenin tamamı olumlu değişimlere sahne oldu.Arnavutluk ve Kuzey Makedonya AB yolunda ilerleme bakımından güçlü bir irade sergiledi ve somut neticeler elde etti. Bunlara dayanarak, bugün Konsey’in Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile katılım müzakerelerini başlatmasını tavsiye ediyoruz. Avrupa Birliği’nin genişleme politikası Avrupa’da barış, güvenlik, refah ve istikrara yapılan bir yatırımdır.”
Komisyon’un Avrupa Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden sorumlu Üyesi Johannes Hahn ise şu açıklamayı yaptı: “Arnavutluk ve Kuzey Makedonya yeniden canlandırılan genişleme gündemi fırsatını değerlendirerek, reformlarda ilerleme kaydetti. Kuzey Makedonya sadece iddialı reform gündemini sürdürmekle kalmadı, aynı zamanda Yunanistan’la tarihi bir anlaşmaya vararak, isim konusunda 27 yıldır süren bir ihtilafı çözmek suretiyle hem bölgenin tamamına hem de ötesine örnek teşkil etti. Arnavutluk, başta yargı sisteminin büyük çaplı dönüşümü olmak üzere, derin reformlarını sürdürüyor. Tüm bu çabalar Avrupa Birliği’nin taşıdığı çekim gücünün bir göstergesidir. ”
Komisyon bugün ayrıca Bosna Hersek’in Avrupa Birliği’ne üyelik başvurusuna dair Görüşünü ve onunla birlikte, ülkedeki durumu AB Üye Devletlerine uygulanan tüm standartlarbağlamındailk defa gözden geçiren analitik raporunu yayımladı. Komisyon, Bosna Hersek üyelik kriterlerini, özellikle de demokrasi ve hukukun üstünlüğünü güvence altına alankurumların istikrarını gerektiren siyasi kriterleri, yeterli düzeyde karşıladığı zaman katılım müzakerelerinin başlatılması gerektiği görüşündedir. Bosna Hersek’in demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel haklar ve kamu yönetimi reformu alanında bir takım ayrıntılı önceliklerin karşılanmasını sağlamak üzere, yasal ve kurumsal çerçevesini önemli ölçüde geliştirmesi gerekmektedir. Bu önemli alanlardaki kapsamlı reformlar için bir yol haritası sunan Görüş, AB ile Bosna Hersek arasındaki ilişkilerde bir mihenk taşı niteliğindedir ve ülkeye AB ile bütünleşme sürecinde yeni bir ivme sunmaktadır.
Türkiye
AB için kilit bir ortak olan Türkiye aynı zamanda aday statüsünde bir ülkedir. Diyalog ve işbirliği, en üst düzey de dahil olmak üzere, ortak ilgi alanına giren temel alanlarda devam etmiştir. Buna göç alanında etkin işbirliği ve mültecilere verilen destek de dâhildir. Bununla beraber, hukukun üstünlüğü ve temel haklar alanında yaşanan ciddi gerileme ve anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi üzerine siyasi sistemde etkin denge ve denetlemenin zayıflaması ile birlikte, Türkiye Avrupa Birliği’nden uzaklaşmaya devam etmiştir. Bu sebepten dolayı Haziran 2018’de Konsey oybirliğiyle Türkiye’nin katılım müzakerelerinin fiilen durma noktasına geldiğini ve başka fasılların açılması veya kapatılmasının söz konusu olamayacağını kaydetmiştir. Bu değerlendirmeye dayanak oluşturan veriler halen geçerliliğini korumaktadır.
Sonraki adımlar
Şimdi sıra Konsey’in Komisyon tavsiyelerini göz önünde bulundurması ve atılacak adımlara dair karar almasında.
Önbilgi
Genişleme süreci
Mevcut genişleme gündemi, Batı Balkanlar’daki ortaklarımızı ve Türkiye’yi kapsamaktadır. Aday ülkeler Karadağ (2012), Sırbistan (2014) ve Türkiye (2005) ile katılım müzakerelerine başlanmıştır. Kuzey Makedonya 2005’ten, Arnavutluk da 2014’ten bu yana aday ülke statüsündedir. (AB’ye katılım başvurusunu Şubat 2016’da sunan) Bosna Hersek ve (İstikrar ve Ortaklık Anlaşması Nisan 2016’da yürürlüğe giren) Kosova, potansiyel aday statüsündedir.
AB’ye katılım süreci oturmuş kriterler, adil ve zorlu koşulluluk ile [ülkenin] liyakatı ilkelerine dayanmaya devam etmektedir. AB’ ye katılım zorlu bir ortamda karmaşık reformların uygulanmasını gerektirmekte olup ancak uzun vadede başarılabilecek bir hedeftir. Sürecin ilerleyebilmesi için Birliğe katılıma aday olan ülkelerin, öncelikli olarak hukukun üstünlüğü, yargı reformu, yolsuzlukla ve organize suçlarla mücadele, güvenlik, temel haklar, işleyen demokratik kurumlar ve kamu yönetimi reformu ile ekonomik kalkınma ve rekabetçilik gibi temel konularda, hızla gerçek ve sürdürülebilir sonuçlar ortaya koyması gerekmektedir.
Batı Balkanlar’ın Kuzey Makedonya ve Yunanistan arasındaki tarihi anlaşma örneğini takip ederek, aynı zamanda uzlaşma, iyi komşuluk ilişkileri ve bölgesel işbirliği konularında da ilerleme kaydetmesi gerekmektedir.
Batı Balkanlar Stratejisi AB ile Batı Balkanlar arasındaki ilişkilere yeni bir ivme katmıştır. Bu Strateji, Batı Balkanlardaki ortaklarımızın daha fazla reform yapmasını ve adım atmasını gerektiren alanlara ve 6 çok önemli inisiyatif altında toplanan bir takım taahhüt yoluyla, AB’nin bölgeye dönük arttırılmış desteğine odaklanmaktadır.
Stratejinin kabulünden bu yana AB, artan bir siyasi angajman ve güvenlik işbirliğinin kuvvetlendirilmesi, Batı Balkanlar’la AB ve AB kurumları arasındaki operasyonel bağlantıların sıkılaştırılması, finansmana ve teknik yardıma daha fazla erişimin sağlanması ve bunların yanı sıra, Batı Balkanlar için sadece 2018 yılında yıllık 1.1 milyar Avroya varan bir tahsisatla katılım öncesi mali yardım aracı IPA kapsamında AB mali yardımlarının yeniden odaklanması yoluyla taahhütlerini yerine getirmeye yoğunlaşmıştır.
https://www.avrupa.info.tr/tr/pr/bati-balkanlar-ve-turkiyede-reformlara-iliskin-yillik-degerlendirmeler-ve-tavsiyeler-9574
Türkiye raoru için:
http://europa.eu/rapid/press-release_COUNTRY-19-2781_en.htm
https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20190529-turkey-report.pdf