Kıbrıs’ta dört siyasi partinin lideri, Demokratik Seferberlik Partisi Başkanı Averof Neofitou, AKEL Genel Sekreteri Andros Kiprianou’yla Cumhuriyetçi Türk Partisi ve Toplumcu Demokrasi Partisi liderleri Tufan Erhürman and Cemal Özyiğit, Kıbrıs sorununa federal esasta bir çözümü desteklediklerini belirttiler.
Dört partinin lideri, iki Toplumlu Barış İnisiyatifi-Birleşik Kıbrıs tarafından Salı akşamı düzenlenen ‘Federasyonla Yeniden Birleşme – Kıbrıs için barış içinde bir gelecek oluşturma” konulu iki toplumlu bir etkinliğin dört konuşmacısı oldular.
Demokratik Seferberlik Partisi Başkanı Averof Neofitou, siyasi eşitlik ve Kıbrıslı Türklerin etkin katılımı olmadan bir çözüme varılamayacağını söyledi; Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiades’in, merkezi hükümetle birlikte yetkilerin ademi merkezileştirilmesi görüşüne destek verdi, merkezi hükümetin devlet kimliğini koruyacak kadar yetkiye sahip olması gerektiğini söyledi.
Neofidou, kendi görüşüne göre güçlü bir federasyonun uluslararası tek kimlik, tek egemenlik ve te vatandaşlık, tek bir ekonomi ve para birimi, dört temel özgürlük, tek bir münhasır ekonomik bölge ve tek hava sahasını garanti edebileceğini ifade etti; geriye kalanın görüşülebileceğini belirtti.
Neofytou, güvenlik konularından da söz etti ve iki toplumun endişelerinin dikkate alınması gerektiğini, Avrupa Birliği’nin bir üyesi olarak yabancı garantilere yer olamayacağını vurguladı.
AKEL Genel Sekreteri Andros Kiprianou yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiades’e, merkezi hükümetten hangi yetkilerin oluşturucu devlete transfer edileceğine açıklık getirmesini istedi; partisinin ademi merkezi bir federasyona prensipte karşı olmadığını ifade etti.
Kiprianou, sorunun hangi güçlerin ve yetkilerin merkezi hükümetten oluşturucu devletlere (constituent state) transfer edileceği olduğunu söyledi.
Andros Kprianou, federasyon amacının terk edilmesi halinde, Kıbrıslı Rum partilerin çoğunun birleşik bir devlet talep edebileceklerini, Kıbrıslı Türk partilerin çoğunluğunun iki devlet isteyebileceklerini ve bölünmenin kapısının bilahare ardına kadar açılacağını kaydetti.
EastMed boru hattından söz eden Kyprianou, Cumhurbaşkanı Anastasiades’in yaptığı açıklamalardan endişe duyduğunu belirtti; doğal kaynaklar konusunun 2010’da iki tarafça kabul edildiğine işaret etti.
Cumhuriyetçi Türk Partisi lideri Tufan Erhürman, siyasi eşitliğin çalışabilir bir sistemi koruduğunu söyledi, bunun üzerinde anlaşılması durumunda sistemin güçlü olacağını söyledi.
Hidrokarbon konusuyla ilgili olarak da Erhürman, doğal kaynakların bir çözüm için katalizör olmasının sağlanabileceği belirli tedbir alınması gerektiğini ifade etti; Kıbrıs Rum tarafının çabalarını bu alanda sürdürmesi halinde anlaşmazlık olabileceğini tekrarladı.
Erhürman, iki toplumun doğal kaynakları paylaşması gerektiğini kaydetti ve bir çözümün elde edilebileceğini, gerekli olanın kararlılık ve siyasi isteklilik olduğunu söyledi.
Toplumcu Demokrasi Partisi lideri Cemal Özyiğit ise, Kıbrıs sorununa çözümün BM Genel Sekreteri António Guterres’in çerçevesinde olabileceğini, gevşek bir federasyonla çözümü iki tarafın ayrı ayrı yorumlayabileceğini ifade etti.
Cemal Özyiğit, iki toplumun çözüm için mücadeleye son vermeyeceklerini, bu nedenle süreç tamamlandı demenin anlamsız olduğunu belirtti; sürecin yeniden başlayacağını vurguladı ve iki liderin, Cumhurbaşkanı Anastasiades ve Kıbrıs Türk Toplumu lideri Mustafa Akıncı’nın görüşmesinin, şu ana kadarki yakınlaşmalar dikkate alınarak bir çözüme götürebilecek adil bir kısa sürecin başlangıcını söylediği umudunu dile getirdi.
Özyiğit, hidrokarbon konusunda bir anlaşmazlık olabileceğini, bunun Kıbrıs’ı da etkileyebileceğini, bu nedenle tek bir münhasır ekonomik bölge olması gerektiğini, etkin katılım ve tek bir oyun görüşülebileceğini söyledi.
Avrupa Komisyonu heyetinin başkanı Ierotheos Papadopoulos ise konuşmasında, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyesi olmasının, bütün Kıbrıslıların güvenli, barışçı ve refah içinde bir arada olmak için en iyi garanti olduğuna dikkati çekti.
Papadopoulos, Komisyon’un çözüm için BM’nin çabalarını desteklediğini, Komisyon’un AB 2021-2027 Bütçesi önerisini adanın yeniden birleştirilmesini dikkate alarak yaptığını bildirdi.
Kha