Kıbrıs Barış Süreci Dini Yol İcra Direktörü, 2019 Uluslararası Dini Özgürlükler Ödülü sahibi Salpy Eskidjian Weiderud Kıbrıs Haber Ajansı’na (KHA), Kıbrıs’taki dini liderlerin sesinin duyulması, önerilerinin dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Dini özgürlüğün Kıbrıs müzakerelerinin tutsağı olmaması gerektiğine dikkat çeken Weiderud, “Dini liderlerin önerilerine bakılmalıdır, sahiplenilmelidir ve onlara oksijen verilmelidir” dedi.
KHA’na bir demeç veren Weiderud, Kıbrıs Barış Süreci Dini Yol’da on yıl önce “dönüşü olmayan noktanın” dini liderlerin birbirlerinin haklarını savunmaya başlamaları, birbirleriyle saygıyla kardeş olarak bir araya gelmeleriyle olduğunu kaydetti.
Salpy Eskidjian Weiderud şöyle dedi:
“Din bölünmez. Dini liderler bölünemez. Bizim ateş hattının iki tarafında her zaman kilise ve camilerimiz olacaktır. İnanç toplumları için bu yerler her zaman kutsaldır. Bu gerçeği görmezden gelmek ve dini toplumların haklarına saygı göstermemek, barışın inşasına ancak engel oluşturur.”
“Dini özgürlüğü geliştirmek, Dini Yol’un yaptığı şekilde yapmak sadece barış sürecine yardımcı olacak. Yetkililer için en önemlisi, inanç toplumlarının haklarını tanımaları için yönetmek, kendi ibadet yerlerini ziyaret etmek ve kendi yerlerinde dua etmek, onları korumak ve hatta tamir etmek…”
Dini liderlerin barış sürecine akılcı olarak katkıda bulunabilecekler başka yollar var mı sorusuna Weiderud, dini liderlerin kayıplarla, kadına yönelik şiddet, terör saldırılarıyla ilgili bazı tarihi ortak açıklamalar yaptıklarını, iki bölgeli, iki toplumlu federasyon için kapsamlı bir anlaşmaya varılması müzakerelerini memnunlukla karşıladıklarını anlattı.
Salpy Eskidjian Weiderud, “Bir görüşmeye katıldılar, somut öneriler yaptılar, ne inanç toplumları ne kadın grupları ne de diğerleri, kendileri hareket etmeye yöneltecek o açıklamaları takip etmediler” dedi.
Weiderud, dini liderlerin birlikte yapmak istedikleri, mülteciler, trafik mağdurları ve kayıplarla ilgili alanlarda birlikte daha çok şey yapmak istediklerini bildirdi.
Birlikte anı, affetme, uzlaşma ve bir barış kültürü inşa edebileceklerini kaydeden Salpy Eskidjian Weiderud, dini liderlerin doğruluk ve uzlaşma süreçlerinde çok önemli bir rol oynayabileceklerini ifade etti.
Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun elinden Uluslararası Dini Özgürlükler Ödülü’nü alan Weiderud, barış inşa etmenin sessiz, yavaş mizansen arkası süreç olduğunu kaydetti.
Dini liderlerin kararlılıkla ve cesaretle birlikte çalışmaya devam etmelerinin desteklenmesinin ve sürdürülmesinin sağlanmasının çok önemli olduğuna dikkati çeken Weiderud, “Siyasi yetkililerin ortak ricalarını dinlemeye ihtiyaçları vardır. Ne yazık ki, ortak çabalarını baskıyla sorgulayan kişiler vardır ve onları suçluyorlar çünkü birbirleri savunuyorlar. Birçok sıkıntı vardır. Cesaretlendirmek, desteklemek, arabulucu olmak ve çabalarını kolaylaştırmak için biz oradayız” dedi.
Bundan başka, Kıbrıs toplumunun İsveç’in Kıbrıs Büyükelçiliği’nin himayesinde olan Dini Yol’un korkulacak bir şey olmadığını görmeleri gerektiğini kaydeden Salpy Eskidjian Weiderud, bunun dini teşvik değil dini özgürlüğü geliştirme durumu olduğunu söyledi.
Uluslararası Dini Özgürlük Ödülü’nü almaktan çok büyük gurur ve onur duyduğunu ifade eden Weiderud, gelgelelim bu ödülün kendisi, İsveç veya ABD için değil dini liderlerin kendileriyle ilgili olduğuna işaret etti.
“Somut öneriler yaptılar. Bırakınız kendi ibadethanelerinde yönetsinler. Birlikte dini özgürlük ilkeleri temelinde gerçekçi formüller ve yollar bulduk” şeklinde konuşan Weiderud, insanların dini liderlerin birlikte konuşmasından, birbirlerini kabul etmelerinden gurur duymaları ve buna önem vermeleri; siyasi yetkililerin ve sivil toplumlun bu süreci desteklemesi gerektiğini ifade etti.
Salpy Eskidjian Weiderud şöyle devam etti:
“Bir şeyler yaptılar, bunu kaydetmemiz gerekiyor, sadece inananlar değil hepimiz, inancı olmayanlar da olumlu ortak çabalarına oksijen vermemiz gerekiyor, dini liderlerin ve inanç komitelerinin de inanmak istemeyenlere saygı göstermeleri ve anlamaları gerekiyor.”
“Dini Yol’un kurulduğu on yıl öncesinden bugüne dini özgürlük konularının bir barış anlaşmasına teşvik olacağına engel oldu. Bir dini okuryazarlık ve gerçek dini özgürlük anlayışı yoktu.”
“Kıbrıs’ın dini liderleri hiçbir zaman bir masa etrafında bir araya gelip çalışmamışlardı. Resepsiyonlarda veya etkinliklerde karşılaşıyorlardı, birbirlerini görüyorlardı ama bu ne diyalog ne de işbirliği idi.”
“Yıllarca dini liderlerle işbirliği yapan, Dünya Kiliseler Konseyi’nde çalışan biri olarak şaşırdım. Daha önce hiç dini liderlerin bu kadar hazır ve olumlu davranış içinde olduklarını görmemiştim.”
“Bu dini liderler hazırdı. Başpiskopos II. Chrysostomos’un davranışından ve girişime kılavuzluğundan, Müftü ile bir araya gelme şeklinden ve diğerlerini de katılmak için davetinden etkilendim. Dünyanın en doğal şeyi gibiydi. Oldukça diplomatikti, taahhütlerinden dolayı gelişti ve en ümitsiz durumlarda bana ümit verdi.”
Salpy Eskidjian Weiderud, barışın inşasına Kıbrıs vatandaşlarının katılımıyla ilgili bir soruya yanıtında, parti politikası, etnik ve dini olgular dışında çok heyecan verici yeni girişimler olduğunu, sorunun buna, değişik siyasi ilişkileri olan insanların çoğunluğunu nasıl dâhil edileceği olduğunu söyledi.
Kendinin vizyonu ve Kıbrıs için umudunun ne olduğu sorusuna da Weiderud, “Bölünmüş olmanın ileriye götüremeyeceğini görebilmemiz gerekiyor. Sorunlu bir bölgede, küçük güzel bir adayız. Eğer bir araya gelir ayrılıkları çözersek umudun vahası olabiliriz” yanıtını verdi.
Salpy Eskidjian Weiderud, “Eşit vatandaşlar olarak birbirimize saygı duymalıyız. Ayrılıklarımızı kabul etmeli hatta sevmeliyiz, dini olanlar dâhil diğerinin hak ve ihtiyaçlarını görmeliyiz. Bir anne çocuğu için neler hissederse öbür anne bunu hisseder, bir çocuğun neye ihtiyacı varsa, öbür çocuğun da aynı şeye ihtiyacı vardır ve biri öbüründen önemi değildir. Küçük umut cepleri gördük, bunlar adanın geri kalanı için bir ilham olabilir. Bunda görüş birliği içindeysek, birbirimizi dinleyebilirsek, birbirimizi savunabilirsek o zaman ileriye birlikte hareket edebiliriz, o zaman bir iyileşme süreci olacak ve geleceği birlikte inşa etmemize yardımcı olacak.”
ABD’nin Kıbrıs Büyükelçisi Judith Garber de KHA’na, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo Weiderud’un yaptığı çalışmaları ve Dini Yol’da neler olduğunu okuduğunda, ödüllerden birini, Avrupa’dan tek ödül alan kişi olarak Weiderud’a vermeye karar verdiğini söyledi.
Büyükelçi, Kıbrıs’ın dini liderlerinin işbirlikleriyle ara bölgenin iki tarafındaki dini toplumlar için dini sitelere erişimi artırabileceklerini kaydetti.
Başından beri bu oluşumun içinde olan Weiderud’un, birçok yönleriyle Dini Yol’un arkasındaki kalp ve ruh olduğunu ifade eden Büyükelçi Garber, ABD’nin Kıbrıs ve dünyada dini özgürlüklerin yolunun ilerlemesine yardımcı olacak ortakları olmasından heyecan duyduğunu belirtti.
Kha